Wat betekent dat gezoem?

Honingbijen produceren geluid, je kunt het horen als je dichtbij een kast staat. Bijen hebben geen oren, maar zijn gevoelig voor de vibraties van geluid die via lucht en ondergrond bij de bij terecht komen. Ook in het donker kunnen bijen dus een bijendans waarnemen die ergens anders op de raat wordt uitgevoerd om bijvoorbeeld de weg naar een goede voedselbron te delen. Bijen kunnen geluid maken met zowel hun vleugels als vanuit hun borstkast. Er zijn verschillende soorten geluid die we onderscheiden, waaronder:

• Vliegactiviteit bij de ingang van de bijenkast
• Waaieren met de vleugels om de verdamping van water uit nectar te versnellen in het proces van de honingproductie, of om de kast af te koelen
• Nieuwe koninginnencellen kunnen leiden tot toeten en kwaken, duidelijk herkenbare geluiden die je kunt horen als je dicht genoeg bij de kast staat
• Onrust in de kast als gevolg van roof door een ander volk, wespen of hornaars. Een hogere frequentie is een indicator van hogere intensiteit en spanning

Met een microfoon in de kast, meestal op de kastbodem, worden de geluiden opgenomen. Het BEEP base meetsysteem kan het geluid opnemen en het omzetten naar een frequentiepatroon. Het voordeel hiervan is dat de data opgeslagen kunnen worden op het lokale geheugen en dat het draadloos verzonden kan worden via het lage bandbreedte, lage energieverbruikende LoRa netwerk. De BEEP base verstuurt deze berichten van maximaal 50 bytes waardoor het energieverbruik extreem laag is. 

Hoe werkt het? Elke 15 minuten, of een ander interval als dat zo is ingesteld door de bijenhouder/onderzoeker, wordt de audio opgenomen. Door een Fast Fourier Transformation (FFT) wordt de rauwe data omgezet naar een aantal 'frequentie bins'. Het aantal per bin is het aantal keer dat de frequentie was waargenomen per meting. De standaard frequentiebereik is 71 tot 583 Hz verdeeld over 10 bins: 71-122, 122-173, 173-224, 224-276, 276-327, 327-378, 378-429, 429-480, 480-523, 532-583 Hz. Binnen de BEEP base app kan dit aangepast worden. 

Boven: een overzicht van 11 maanden aan geluidsdata van een kast, weergegeven in de nieuwe visualisatie in versie 3 van de BEEP app. De kleuren geven aan hoe vaak een frequentie bin voorkomt (zie y-as) gedurende een meting die vier keer per uur wordt gedaan. 

Het interpreteren van gewicht lijkt simpel, maar in de praktijk is dat niet het geval. Wouter Brok, lid van de BEEP gemeenschap, maakt dit duidelijk in zijn presentatie. Zijn experiment laat bijvoorbeeld zien dat je aan het geluid kunt waarnemen of het voedsel op is als de bijen extra gevoed worden in de herfst. Er zijn verschillende technieken die gebruik maken van het geluid uit de bijenkast. Door variaties in het volk, de tijd van het jaar, de hardware en de samenstelling van de kast kan er een verstoring komen in het automatisch verwerken van het geluid wat leidt tot onbetrouwbare interpretaties. Velen experimenteren met hardware en data interpretatie, zie bijvoorbeeld het open source Hiveeyes forum over bijengeluid. 

Om bij te dragen aan dit onderzoek is BEEP partner binnen het B-GOOD honingbijen onderzoeksproject. Binnen dit project wordt er verspreid over Europa data verzameld met de BEEP base en BEEP app. Door middel van machine learning kunnen er in de toekomst voorspellingen worden gedaan op basis van de data, zoals inzichten in de status en gezondheid van het volk. Dat is het belangrijkste doel van het project. Op basis van de uitkomsten van het onderzoek zal het BEEP platform verder ontwikkeld worden. Wil jij hieraan bijdragen? Neem dan contact met ons op.